Cinsellik, yaşamın en doğal parçalarından biri. Hepimiz cinsel bir varlık olarak dünyaya geliyor ve gelişim sürecimiz boyunca güvenli bir eşlik ve rehberliğe ihtiyaç duyuyoruz. Hepimiz için bu eşlik, en yakınımızdaki yetişkinlerle, birincil bakım verenlerimizle başlıyor. Ancak maalesef, içinde yaşadığımız kültürde cinsel gelişim çoğunlukla ya yok sayılıyor ya da ahlak sisteminin kodları nedeniyle fazlaca kaygılı, risk odaklı ve sınırlayıcı şekilde ele alınıyor. Oysa cinsel gelişim tıpkı bedensel, zihinsel, duygusal ya da sosyal gelişim gibi, çocuğun bütünsel iyilik halinin doğal ve önemli bir parçası.

Yetişkin olduğumuzda, cinsel gelişimle ilgili yaklaşımımızı yalnızca çocukların cinsellikle ilgili sorularına cevap vermek ve onları bilgilendirmekle sınırlandırabiliyoruz. Oysa çocuklar, söylediklerimizden çok, nasıl yaşadığımıza dikkat kesiliyorlar. Bazen yetişkinlerin sadece bir bakışı, hangi konuyu önemseyip dikkate aldıkları ve hangisini görmezden gelip geçiştirdikleri; aile içindeki sorumlulukların dağılımı, sofrada kimin nerede oturduğu, hangi oyuncakla kimin oynayabildiği, arkadaştan duyulan bir söz, ders kitabındaki bir fotoğraf, dizi ya da filmdeki bir sahne… Tüm bunlar, çocuklar için beden, toplumsal cinsiyet, duygular, sınırlar, ilişkiler gibi konulara dair pek çok mesaj taşıyor. İşte bu yüzden hem çocuklarla hem de birbirimizle nasıl ilişki kurduğumuz, duygularımızı, ihtiyaçlarımızı ve sınırlarımızı nasıl ifade ettiğimiz, seçtiğimiz kelimeler, davranışlarımız, çocukların yanında nasıl var olduğumuz büyük fark yaratıyor. Özetle, konu çocuğun sorularına yanıt vermenin ötesine geçiyor; bir bağ, ilişki ve iletişim sürecine dönüşüyor.

Günümüzde çocuklar, cinsellikle ilgili bilgiyi çoğunlukla arkadaş çevresi, internet ve sosyal medya aracılığıyla ediniyor. Bu çeşitlilik bir yandan akranlar arası fikir ve deneyim paylaşımına alan açıyor, çocukların bilgiye erişimlerini kolaylaştırıyor ve birbirleriyle dayanışma alanlarını çoğaltıyor. Öte yandan, yaşa uygun olmayan, fazlaca merak uyandıran, cinsellikle ilgili yanlış inanışları pekiştiren veya zarar veren içeriklere maruz kalma riskini de beraberinde getiriyor. İşte tam da böyle bir ortamda, cinsellik iletişimini ahlak sisteminin kısıtlayıcı kodlarıyla değil; özünde güven, açıklık, saygı, şefkat ve etik perspektif olan bir yaklaşımla kurmak daha da önemli hale geliyor. Böyle kurulan ilişkiler, çocukların kendi bedenleri, duyguları, sınırları ve cinsellikleriyle yaşam boyu kuracakları bağın temelini atıyor, güvenli ve sağlıklı ilişkiler kurabilmelerini destekliyor, karşılaştıkları içerikleri sorgulama ve doğrulama becerilerini güçlendiriyor.

Çocuklarla cinsellik iletişimi kurabilmemiz sadece bilgilenmeyi değil; kendi yaklaşım ve deneyimlerimizi anlamayı, ezberlerimizi sorgulamayı, yerleşik alışkanlıklarımızı gözden geçirmeyi, dilimizi dönüştürmeyi, çocukları saf bir merakla dinlemeye açık olmayı gerektiriyor. Ancak böyle yaklaştığımızda, kapsayıcı ve destekleyici bir cinsellik iletişimi kültürünü birlikte inşa edebiliyoruz. Bu kültürü oluşturmak, yalnızca çocuklarla kurduğumuz doğrudan ilişkilerde değil, onların yaşamına temas eden her alanda sorumluluk almamızı gerektiriyor. Bu sorumluluğu hisseden; çocuklara bakım veren, çocuklarla birlikte ya da onlar için çalışan, çocuklarla cinsellik iletişimi konusunda şefkatli ve etik bir yaklaşım kazanmak isteyen herkesle bu çalışmada buluşmayı umuyoruz.

10 hafta sürecek çalışmamız boyunca her hafta farklı bir olguyu ele alarak ilerleyeceğiz. Her buluşmamız, o haftanın olgusu üzerine yürüteceğimiz paylaşım ve sohbetlerle başlayacak; ardından olgunun içerdiği temalara dair bilgi aktarımı ve derinleşmeyle sürecek. Ele alacağımız olgular bizi şu konular üzerine düşünmeye ve tartışmaya götürecek:

Temel Yaklaşımlar ve Kavramlar:  

• • Çocuk ve çocukluk algısı
  • Cinselliğin anlamı ve farklı boyutları
  • Cinsel gelişimin evreleri
  • Cinsel kimliğin bileşenleri
  • Cinsellik iletişimi ve cinsellik eğitimi

Cinsel Gelişimde Öne Çıkan Başlıklar:

• • Bedeni tanıma: beden bilgisi, cinsel organların isimleri ve işlevleri, bedenin ihtiyaçlarını ve sinyallerini fark etme, özbakım
  • Duygular ve ihtiyaçlar: duygular ve ihtiyaçlar arasındaki bağ, duygusal güvenlik
  • Kişisel ve bedensel sınırlar: bedensel söz hakkı, onay ve onay kültürü, sınırların tanımlanması ve ifade edilmesi, ötekinin sınırlarını anlama
  • Ergenlik: ergenliğin anlamı, ergenlikle değişen beden, duygular, sınırlar ve ilişkiler
  • İlişkiler: arkadaşlık, aşk, flört, güvenli ve sağlıklı ilişkilerin özellikleri, flört şiddeti
  • Merak ve bilgi: çocukların soruları, cinsel davranışlar, pornografi, güvenilir bilgi kaynakları
  • Hak, eşitsizlik ve şiddetsizlik: bedenlerin, kimliklerin ve ihtiyaçların çeşitliliği, toplumsal cinsiyet eşitliği, şiddetsiz dil ve eylem

Yaklaşım ve İlkeler:

• • Cinsellik iletişiminde temel ilkeler
  • Cinsellik iletişimi ile ilgili mitler ve gerçekler
  • Doğal anlarda sohbet başlatma ve sürdürme
  • Saf bir merakla soru sorma ve dinleme
  • Doğru ve kapsayıcı bir dil kullanma
  • Çocukların sorularına yaşa uygun ve güvenli yanıtlar verme
  • Günlük yaşamdan örneklerle, cinsellik iletişimini güçlendirmenin yolları

Tüm bu konuları ele alırken olgu incelemesi, duygu ve deneyim paylaşımı, tartışma, bilgi aktarımı ve bireysel çalışma gibi çeşitli yöntemler kullanacağız.

Çocukların cinsel gelişim sürecini şefkatli ve etik bir yaklaşımla desteklemenin yolları üzerine birlikte düşünmek, konuşmak ve öğrenmek için sizleri bu sürece davet ediyoruz.

Efsun Sertoğlu, Yürütücü